W momencie zawarcia związku małżeńskiego, o ile małżonkowie nie podpisali umowy majątkowej, między nimi z mocy ustawy powstaje wspólność majątkowa. W czasie jej trwania żaden z małżonków nie może domagać się podziału majątku wspólnego. Przeprowadzenie jego podziału staje się możliwe m.in. z chwilą orzeczenia przez sąd rozwodu lub separacji, gdyż wtedy wspólność ustaje. Podziału majątku wspólnego małżonków można dokonać w postepowaniu o rozwód, pod warunkiem, że jego przeprowadzenie nie spowoduje nadmiernych trudności i zwłoki. Są to jednak sytuacje rzadkie i stanowią raczej wyjątek.
Majątek wspólny a majątek osobisty
W skład majątku wspólnego wchodzą wszystkiego dobra nabyte w trakcie trwania małżeństwa, zarówno pozyskane przez małżonków wspólnie, jak i te nabyte przez jednego z nich. Ponadto, do majątku wspólnego należy pobrane wynagrodzenie za pracę, dochody z inne działalności zarobkowej, dochody z majątku wspólnego i osobistego każdego z małżonków, a także środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego. Natomiast majątek osobisty stanowi wszystko to, co nie wchodzi do majątku wspólnego. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy zawiera wyliczenie przedmiotów wchodzących w skład majątku osobistego. Należą do niego m.in. składniki majątkowe nabyte przez jednego małżonka przed zawarciem związku małżeńskiego, uzyskane w drodze dziedziczenia, zapisu czy darowizny, przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków oraz prawa autorskie i prawa pokrewne.
Małżonkowie, którzy zdecydowali się na rozszerzenie lub ograniczenie wspólności ustawowej w drodze umowy mogą zdecydować jakie dobra będą wchodzić do majątku wspólnego, a jakie do ich majątku osobistego.
Podział sądowy i umowny
Małżonkowie mogą dokonać podziału majątku na dwa sposoby: w formie umowy lub za pośrednictwem sądu. Gdy małżonkowie są zgodni podział majątku może zostać dokonany w drodze umowy. W sytuacji braku porozumienia pozostaje droga sądowa.
Co do zasady umowa o podział majątku może mieć dowolną formę, np. ustną, pisemną czy kwalifikowaną. Natomiast sporządzenie jej w formie aktu notarialnego jest konieczne, gdy w skład dzielonego majątku wchodzi nieruchomość, użytkowanie wieczyste lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. W przeciwieństwie do opcji sądowej, strony w umowie mogą ograniczyć podział tylko do części majątku wspólnego.
Decydując się na drogę postępowania sądowego należy złożyć wniosek o podział majątku wspólnego do sądu rejonowego właściwego według miejsca położenia majątku. Opłata sądowa od wniosku jest stała i wynosi 1 000 zł. Ważne, opłata ulega obniżeniu do 300 zł, jeśli wniosek zawiera zgodny podział tego majątku. Istotne jest również, że prawo do udziału w majątku wspólnym nie ulega przedawnieniu, dlatego z wnioskiem o podział majątku po rozwodzie można wystąpić kilka lat po jego orzeczeniu.
Mając jakiekolwiek wątpliwości prawne zawsze zwracajmy się o pomoc do doświadczonego prawnika. Fachowa i rzetelna pomoc prawna jest nieoceniona w tak ważnych sprawach jak podział majątku.